jueves, 25 de junio de 2015

JON AIASTUI GURIDI [16.374]


Jon Aiastui Guridi

Escritor en euskera, nacido en Oñati (Gipuzkoa) el 2 de junio de 1971.

Comenzó a estudiar la carrera de Filosofía en la Universidad del País Vasco, pero no la acabó. Ha trabajado en muchos oficios, como profesor, empleado de banca y ayudante de cocina. Tras ganar algunos concursos en su localidad natal y en Arrasate (Gipuzkoa), en el año 1995 le concedieron un accésit en el certamen de cuentos Gabriel Aresti, instituido por el Ayuntamiento de Bilbao.

Es autor del libro de poesía Nongo nor (Potxo, 1999). El crítico Jon Kortazar escribió lo siguiente sobre este poemario en su trabajo Euskal poesiaren kritika 1999 (Olerti Etxea, 2001):

"Este libro con aspecto de 'plaquette' reúne dieciséis poemas de estructura diferente y con voces variadas, como de un autor que aún está madurando".

El autor del prólogo, Gerardo Markuleta, clasifica los poemas en tres grupos: los relacionados con la Edad Media, los que hablan de estaciones y hoteles, y los de aspecto de sentencias. En opinión de Kortazar, los mejores son los que tienen que ver con la actualidad, con los viajes, los hoteles y los teléfonos, aunque los situados en la Edad Media le parecen también sugerentes. Cree el crítico que conceptos como el tiempo, las preguntas y los mapas son básicos en el este primer libro de Aiastui.

En el año 2002 ganó el premio Donostia Hiria de cuentos en euskera, por el trabajo Eguzkiak jotzen duen aldetik, en el que el protagonista principal era una persona ingresada en un psiquiátrico que acostumbra escaparse con frecuencia, para ir a los sitios más insospechados. Pero un día el centro hospitalario cambia de director y este nuevo encargado querrá cortar de plano las escapadas del protagonista.

En 2004 publica (Elkar) Biolinaren jatorria.

En 2011 gana el XIX Certamen de Relato Fantástico de la UPV-EHU en la modalidad de euskera con la obra Kontaktua.

En enero de 2013 publica su novela Gaua heltzen denean.


Un poema de Jon Aiastui- NONGO NOR NOREKIN NORA


Ez dakit nork esan omen zuen, baina "Nireenak diren poema horiek / beste poetek idatziak dira." Betidanik nahi izan dut poema bat idatzi euskal deklinabideak ematen dituen baliabideak erabiliz. Eta, noski, beste batek honezkero egina du. Itzuliezina da, baina hona hemen gaztelaniazko hurbilpen bat:


Quién de dónde con quién a dónde

Quién de dónde con quién a dónde,
quién de quién qué a quién;
quién con quién a dónde cuándo,
a quién desde cuándo cómo y qué.
Para quién hasta dónde cómo,
para quién qué con quién de quién;
a dónde quién, a dónde de quién,
desde dónde hasta cuándo de quién cómo.
Quién de dónde con quién a dónde,
quién de quién qué a quién;
de dónde quién cuántas veces sobre quién,
de dónde sobre quién cuántas veces quién.




NONGO NOR NOREKIN NORA

Nongo nor norekin nora, 
Noren nork norengan zer; 
Nork norekin norako noiz, 
Nori noiztik nolako nor. 
Norentzat noraino nola, 
Norentzat nor noren norekin; 
Nora nor, nora norena, 
Nondik noizko noren nola. 
Nongo nor norekin nora, 
Noren nork norengan zer; 
Nongo nork noizetan nortaz, 
Nongo nortaz noizetan nork. 

Biolinaren jatorria (Elkar, 2004)






Hay cinco razones para actuar virtuosamente 
(La primera, la segunda, la tercera, la cuarta, aquella) 
Y hay cinco razones para permanecer en el pecado. 

Hay cinco razones para aferrarse a la alegría 
(La primera, la segunda, la tercera, la cuarta, aquella) 
Y hay cinco razones para caer en la aflicción 

Hay cinco razones para vivir en la palabras 
Y otras tantas para callarnos para siempre 
Cinco para suicidarnos y cinco para seguir vivos. 
Hay cinco razones para recorrer mil kilómetros  
Y otras tantas para permanecer inmóviles  

Cada pregunta tiene su respuesta 
Y todo domingo el canto que le corresponde.  
Quien indaga en el sol 
no cantará dos veces.]  

La traducción es de Jesús Rodríguez.      
                


BOST ARRAZOI

Badira bost arrazoi bertutetsu jokatzeko
(Lehena, bigarrena, hirugarrena, laugarrena, hura)
Eta bost arrazoi badira bekatuan aritzeko.

Badira bost arrazoi pozari eusteko
(Lehena, bigarrena, hirugarrena, laugarrena, hura)
Eta bost arrazoi badira oinazeak jota erortzeko.

Bost arrazoi badira berbetan igeri egiteko
Eta beste hainbeste behin betiko isiltzeko.
Bost burua botatzeko eta bost bizirik segitzeko.
Badira bost arrazoi mila kilometro korritzeko
Eta beste hainbeste lekuan geldi geratzeko.

Galdera bakoitzak badu bere erantzuna
Eta igande orok dagokion kantua.
Eguzkian bilatzen duenak
Ez du bi aldiz abestuko.

                    Biolinaren jatorria, Elkar, 2004.





ULERTZEKO MODUKO POEMAK 
NAHI DITUGU
      
                We want poems we can understand
                Paul Hoover, bariazioa

Ulertzeko moduko poemak nahi ditugu.
Infiniturik gabe, eta ahal dela laburrak.
Ez hiztegi museoetan gordetzen direnetakoak,
Gogoan geratzen diren horietakoak baizik.
Berdin zaigu nola abesten duen txoriak,
Kantatzeko moduko poemak nahi ditugu.
Trenez, haserrez, umorez beteak. Gordinak,
Zintzoak, zaharren azken hitzen antzekoak.
Lagunduko gaituzten poemak nahi ditugu,
Bizitzen eta hiltzen, ikusten eta egoten.
Entretenituko gaituzten poemak nahi ditugu,
Oherako modukoak, pelikulen antzekoak,
Haizerik gabe, itsasorik gabe, eta ulergarriak,
Ulertzeko moduko poemak nahi ditugu.




BIETAKO BIOK

Bietako biok dakigu
Azken hitza esan behar dugula.
Bietako biok bilatzen dugu
Azken ironia eta azken zartada.
Horregatik, zure pisutik noanean,

Azken agurra ematen didazu beti.
Nik, igogailuan sartuta,
Azken keinuaz erantzuten dizut.
Zuk ez duzu ikusten,
Ate barrura mugitu baitzara ordurako,

Eta nik ez dizut begiratu,
Botoia sakatu baitut.
Eta hala jaisten naiz ni
Igogailuan kalerantz,
Eta halaxe ixten duzu zuk
Atea isiltasunerantz.
Bietako biok irabazi dugu berriz ere:
Ate bat zuk eta igogailu bat nik.








No hay comentarios:

Publicar un comentario